Karadeniz kültürü

KARADENİZ KÜLTÜRÜNE AİT ÖZELLİKLER

1. KARADENİZ AĞZI
2. YEMEKLERİ
3. TÜRKÜLERİ
4. KEMENÇE VE HORON
5. YAYLACILIK VE YAYLA ŞENLİKLERİ

KARADENİZ AĞZI

Bölüm bölüm değişiklikler göstermektedir.Doğu Karadenizde b/p değişimi görülürken özellikle Trabzon ve Rize civarında, Giresun'da farklılaşmaya başlar. Orta Karadeniz ve Batı Karadeniz'e doğru ağız özelliği kaybolmaya başlar ve  İstanbul Türkçe'sine kayar.Karadeniz'de sanıldığı gibi tek bir ağız özelliği görülmez.Artvin,Rize ve Trabzon'un bazı ilçe ve köylerinde lazcada konuşulmaktadır.Lazca Türkçe'den biraz daha farklı bir dildir.Lazca Kafkas dili ailesindendir.
Tüm Kafkas dilleri gibi Lazca bol miktarda sessiz harfe (consonant) sahip olup, diğer Güney Kafkas dillerinde bulunmayan /f/, /y/ ve /h/ gibi sessizleri ve Hopa ve Borçka (Çxala) dialektinde kullanılan uvular (küçük dil) sessizi (consonat) /q/ harfini de barındırdığından ait olduğu dil ailesinin, consonant sayısı bakımımdan en zengin dilidir.Ancak Lazca'da büyük şehirlere göçlerin olmasıyla asimile olup yok olmaktadır.

YEMEKLERİ
Yemeklerinde mısır,lahana ve hamsinin özel bir yeri vardır.Hemen hemen bütün yemek çeşitleri bu ürünlerin etrafında toplanmıştır.Bunların yanında turşu kültürüde çok gelişmiştir.Yemek çeşitleri yine Batıya gidildikçe azalmakta,farklılaşmaktadır.

EN LEZZETLİ BALIKLARIN DENİZİ

Karadeniz dünyanın en lezzetli balıklarına sahip. Birçok nehrin buraya dökülmesi sayesinde balıkların beslenmesine imkân veren plankton zenginliği oldukça yüksek. Deyim yerindeyse Karadeniz balıklar için bir vaha gibi. Balıkçılık kıyı şeridinde en önemli geçim kaynağı ve balık beslenmede önemli yer tutuyor.

KARALAHANA VE SEBZE TURŞULARI

Karadeniz Mutfağı'nın simgelerinden biri de karalahana. Karalahana, lahana ailesinin 450 çeşidinden biri. Çorbasından kavurmasına ve dolmasına, Karadeniz Mutfağı'nda yoğun olarak kullanılan bir vazgeçilmez.
        Bölge mutfağını diğerlerinden farklı kılan başka bir özellik ise sebze turşularından yapılan yemekler. Özellikle fasulye turşusunun tuzu alındıktan sonra kavurması ve diplesi çok yoğun olarak pişirilir. Burada turşu bir anlamda sebzeyi muhafaza etmek için de kullanılır.
    Karadeniz Mutfağı'nın en belirleyici özelliklerinden birisi, ot yemekleri... Pek de fazla bilinmeyen bu yemekleriyle Karadeniz, Ege Mutfağı ile rahatlıkla boy ölçüşebilecek durumda...
Bölge, sürekli yağış aldığı için, çok zengin bir bitki örtüsüne sahip... Bu nedenle de, aklınıza gelebilecek her tür ottan ve yapraktan yemek yapıyor Karadenizliler.Karadeniz'de çokça yenilen bir sürü ota ilaveten, o yöreden çıkmış olmakla birlikte.hemen büyük kentlerde de artık bulunabilen bazı yiyecekler var.İlk akla gelenleri şöyle sıralayabiliriz;

• Melevcan(diken ucu)
• Hoşuran
• Karalahana(yerel dilde pancar)
• Pazı (yerel dilde pezik)
• Isırgan
• Mısır(yerel dilde darı)
• Fındık,Çay

MISIR MUTFAĞIN BAŞ KÖŞESİNDE

Karadeniz halkı asırlar boyu yeniliklere açık kalmış, bölgeye getirilen her yeni ürünü kısa zamanda geleneksel hayata uydurmuştur. Özellikle mısır adeta bölgeyle özdeşleşmiştir. Güney Amerika kökenli bitki 17. yüzyıldan sonra Karadeniz'e gelmiş ve bölgenin mutfağında neredeyse baş köşeye oturmuştur. Mısır, Karadeniz Mutfağı'nda pek çok şekilde kullanılır. Tarıma elverişli olmayan tepeliklerde yaşayan halk, mısırı bahçelerinde yetiştirerek taze, kurutulmuş, haşlanmış veya öğütülmüş olarak değerlendirir, dönüştürür.
         Karadenizliler tereyağ, peynir çeşitleri ve kavurma da üretir. Özellikle muhlama ve kuymak denilen peynir eritmesi, yöre halkının yaratıcılığını sergiler. Muhlama dünya mutfaklarında en az fondue kadar ilgi uyandıracak bir lezzettir.

KARADENİZ’İN RAMAZAN LEZZETLERİ

Özellikle Ramazan ayında hamur işleri, sahur ve iftar sofralarını donatır. Karadeniz Mutfağı'nın meşhur pideleri Ramazan ayı boyunca Türkiye'nin her tarafında kendini gösterir. Pide ülkemizin her tarafında yapılır fakat en iyisi Karadeniz'in kavurması, peyniri ve tereyağı ile yapılandır. Burada ilginç olan buğday tarımının yaygın olmadığı bölgede fırıncılık mesleğinin de çok gelişmiş olmasıdır. Hamsinin mutfaktaki tartışılmaz hakimiyeti Karadeniz Mutfağı'nın diğer lezzetlerinin üzerine biraz gölge düşürse de Karadeniz pidesi de gelecek yıllarda İtalyan pizzası gibi dünya mutfaklarındaki yerini bulacaktır.
            Muhlamasından mısır ekmeğine, karalahana çorbasından Laz böreğine her damağa hitap edebilecek tatlara sahip Karadeniz Mutfağı tüm dünya tarafından keşfedilmeyi hak ediyor ve belli ki bir gün keşfedilecek.


SEBZE YEMEKLERİ

• Pancar(karalahana) Diplemesi
• Karalahana Sarması
• Isırgan 
• Fasulye Turşusu Kavurması
• Kaldırık Kavurması



TURŞU (FASULYE)KAVURMASI




PANCAR(KARALAHANA)DİPLEMESİ







KALDIRIK KAVURMASI



ÇORBA ÇEŞİTLERİ

• Karalahana Çorbası
• Isırgan Çorbası
• Mısır Çorbası
• Korkoto(kırılmış mısır) Çorbası
• Hopi(içiyle birlikte kurutulmuş fasulye) Çorbası

 BALIK

• Hamsi Tava
• Hamsi Buğulama
• Hamsi Dolması

NOT:Hamsinin birçok türde yemeği yapılmaktadır.(çorbası,köftesi,ekşilisi vb.)

  HAMUR İŞLERİ

• Karadeniz Pidesi
• Vakfıkebir Ekmeği 
• Mısır Ekmeği(Bileki Ekmeği)
• Kaygana

Bunların yanı sıra Akçaabat Köftesi,Laz Böreği.Muhlama(peyniri fazla ise Muhlama,mısır unu fazla olup içine yoğurtun üst kaymağı eklenince Kuymak),Keşkek,Tirit, Karadeniz bölgesinin meşhur yemekleri arasındadır.